Çevre ve Şehircilik Bakanlığı müteahhitleri teknik ve mali yeterliliğine göre A’dan H’ye kadar sınıflara ayırıyor.
Bundan sonra firmalar sınıfına göre yeni projeye başlayacak, altından kalkamayacağı iş için ruhsat alamayacak. A sınıfı müteahhit tüm büyüklüklerdeki işi yaparken, H sınıfı yani ilk defa inşaat yapacak firma tek ruhsatta en fazla 1000 metrekare yapabilecek. Firmaların son 3 yıllık bilançoları da incelenecek.
TÜRKİYE’DEKİ müteahhit sayısının giderek artması, yeterliliği olmayan kişilerin inşaat sektörüne girmesi hem vatandaşı hem de inşaat sektörünü olumsuz etkiliyor. Yarım kalan projelerle konutzedeler ortaya çıkarken, sektördeki dengelerin de bozulduğu belirtiliyor. İnşaat sektöründeki bu temel sorun çözüm yoluna girdi.
Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, geçtiğimiz aylarda “Önüne gelen inşaat yapamayacak” açıklamasıyla yapılacak düzenlemenin sinyalini vermişti. Yapı müteahhitlerini teknik ve mali durumuna göre sınıflandıracak kanun düzenlemesi kasım ayında yapıldı, yönetmelikler için de sona gelindi.
Edinilen bilgilere göre Bakanlık firmaları 9 sınıfa ayıracak yönetmelik taslağını tamamladı. Özel sektörde yapım işlerini yüklenecek müteahhitlerin belirli ekonomik, mesleki ve teknik yeterliklere sahip olması koşulu getirilecek. Bu şekilde, yetki belgesi numarası sahibi müteahhitler, yeterlikleri dikkate alınarak gruplara ayrılacak. Her firma kendi grubuna verilen haklar doğrultusunda yeni iş alabilecek.
3 YILLIK BİLANÇO
Yeterlilik sistemi temelinde firmaların mali göstergeleri esas alınacak. Yapılacak düzenlemede firmaların belge başvurularından önceki son üç yıl içerisindeki bilanço oranlarına bakılacak. Firmanın mali durumu cari oran, özkaynak oranı ve borç oranı olmak üzere üç farklı bilanço göstergesi kullanılarak değerlendirilecek. Firmanın mali yeterliliği banka referans mektubu ile de desteklenecek. Üstlenilecek iş tutarının yüzde 10’u kadar teminat mektubu da istenecek. Ayrıca firmaların yeni başlayacakları projenin yüzde 25’i kadar yıllık ciroya sahip olması gerekecek.
Değerlendirmede ikinci olarak mesleki ve teknik yeterlikler kontrol edilecek. Firmanın başvurmuş olduğu grup için öngörülen benzer iş deneyimini sunması gerekecek. İş deneyiminden firmanın son 15 yıla kadar yapmış olduğu işler dikkate alınabilecek. Teknik yeterliğin bir başka göstergesi ise belgeli usta çalıştırılması ve teknik personel istihdamı olacak.
2 KATINI YAPACAK
Örneğin D grubu belge almak isteyen bir firmanın bilanço oranlarını sağlaması ön koşulu ile, tek bir bina işinden 15 bin metrekare iş bitirmeye sahip olması gerekecek. Yeni sisteme göre bu firma tek bir işte 30 bin metrekare (yetki belgesinin iki katına kadar) iş yapabilecek. İstese de bunun üzerinde bir iş için ruhsat alamayacak. Herhangi bir iş bitirmesi, bir başka deyişle müteahhitlik deneyimi olmayan bir firma ancak H grubundan belge sahibi olabilecek, deneyim sahibi oldukça grubu yükseltilecek. H grubu için taslak düzenlemede öngörülen tek iş miktarı 1000 metrekare ile sınırlı.
435 BİN YETKİ BELGE NUMARASI
01 Ocak 2012 tarihinden itibaren yapı ruhsatına tâbi bütün yapıların bir yapı müteahhidinin sorumluluğu altında inşa edilmesi ve her müteahhidin “Yetki Belgesi Numarası” alması, 3194 sayılı İmar Kanunu ile zorunlu kılındı. Bu kapsamda, gerçek ve tüzel kişi yapı müteahhitlerine yetki belgesi numarası “Yapı Müteahhitlerinin Kayıtları İle Şantiye Şefleri ve Yetki Belgeli Ustalar Hakkında Yönetmelik” kapsamında elektronik olarak Yapı Müteahhitleri Bilişim Sistemi (YAMBİS) üzerinden veriliyor. Bakanlık tarafından inşaat sektöründe bugüne kadar yaklaşık 435 bin yetki belge numarası verildi. Hali hazırda bu kişilerin YAMBİS kayıtlarında ticaret odasına kayıtlı olması şartından başkaca bir nitelik aranmıyor.
KENTSEL DÖNÜŞÜME EK YETERLİLİK ŞARTI
ÇEVRE ve Şehircilik Bakanlığı müteahhitleri 9 sınıfa ayırırken kentsel dönüşüme ek bir bölüm açacak. Eğer yapılacak iş dönüşüm projesi ise yeterlilik konusunda daha titiz davranılacak, 1 üst sınıf olma zorunluluğu aranacak. Mesela B sınıfı bir müteahhitin yapabileceği bir proje var, eğer bu proje dönüşüm kapsamındaysa firmaya ‘A sınıfı şartlarına sahip olmalısın’ denilecek. Bu şekilde kentsel dönüşü projelerinin aksamasının önüne geçilecek, vatandaşın mağduriyeti önlenecek.
İŞTE O SINIFLAR
A sınıfı müteahhit son 15 yılda tek sözleşmede 90 milyon liralık iş yapmış olmalı. Bu sınıftaki müteahhit istediği metrekarede inşaat yapma hakkına sahip olacak.
B sınıfı müteahhit son 15 yılda tek seferde 65 milyon liralık iş ve tek sözleşmede 32 bin 500 metrelere iş yapmış olmalı. Bu gruptaki firmaya daha önce tamamladığının iki katı yani 65 bin metrekareye kadar iş yapma yetkisi verilecek.
C sınıfı müteahhit son 15 yılda tek sözleşmede 45 milyon liralık iş yapmış, yine tek seferde 22 bin 500 metrekare iş yapmış olmalı. Bu sınıfa tek işte 45 bin metrekareye kadar inşaat hakkı verilecek.
D sınıfı müteahhitlere tek sözleşmede 30 milyon liralık iş ve 15 bin metrekare inşaat yapma şartı gelecek. Bu sınıfa giren firma yine tamamladığı işin 2 katı yani 30 bin metrekare inşaat yapma hakkına sahip olacak.
E sınıfı müteahhit tek sözleşmede 15 milyon liralık iş ve 7 bin 500 metrekare iş yapmış olmalı. Bu sınıfın yeni sistemde tek ruhsatta üstlenebileceği iş 15 bin metrekare.