Konut aidatları aile bütçelerini zorluyor. Son bir yılda İstanbul’da aidatlar ortalama yüzde 77 artarken, birçok ilçede zam oranı yüzde 100’ü aştı. Merkezi ilçelerde 100 metrekarelik bir evin ortalama aylık aidatı 1.300 ila 2 bin 600 lira bandında değişiyor. Merkeze uzak ilçelerde dahi en düşük aidat bedeli 500 liraya ulaştı. Lüks sitelerde istenilen rakamlar 12 bin liraya kadar çıkıyor.
Artan kiralar ve konut fiyatları milyonlarca kişinin ortak sorunuyken, aile bütçelerini zorlayan bir diğer gider de aidatlar oldu. Geçmiş yıllarda senede bir kez artan aidatlara, artık ara zam yapılıyor. Site yönetim şirketleri asgari ücrete bağlı artan personel giderlerini ve zamlanan faturaları gerekçe gösterirken, kimi sitelerde de doğru yönetilemediği için kiraya yaklaşan aidatlar talep ediliyor. Eva Gayrimenkul Değerleme tarafından yapılan araştırmaya göre aidatlar son 1 yılda İstanbul’da yüzde 40 ile yüzde 154 arasında arttı. Ortalama artışın yüzde 77 olduğunu belirten EVA Gayrimenkul Değerleme’den Değerleme Koordinatörü Serkan Bal “2022 ile 2023 kıyaslamasına göre yaklaşık 9 ilçenin artış oranı yüzde 100’ün üzerinde” dedi.
BEŞİKTAŞ VE ŞİŞLİ İLK SIRADA
100 metrekare bir daire için ödenen ortalama aylık aidatları incelediklerini belirten Serkan Bal, “En yüksek rakam 2 bin 600 lira ile Beşiktaş’ta görülürken, onu 2 bin lira ile Şişli, 1.800 lira ile Kadıköy, 1.750 lira ile Sarıyer ve Ataşehir takip ediyor. Söz konusu rakamın en düşük olduğu ilçeler ise Silivri ve Çatalca. Yapılan araştırmalara göre İstanbul’da 100 metrekare alana sahip daire başına ortalama aidat tutarı minimum 500 liraya ulaştı. İlçe bazlı baktığımızda bir yıllık zaman dilimi içerisinde en yüksek artış oranı sırası ile Üsküdar, Beykoz, Kadıköy ve Ataşehir ilçelerinde gözüküyor. Bunun nedeni ise Üsküdar, Beykoz ilçelerinde villa kullanımına uygun çok sayıda site bulunması, Kadıköy ve Ataşehir ilçelerinde de donanımlı sitelerin fazla olması. Bu sitelerdeki ortak alan maliyetlerinin hızlı artış göstermesi oranlara yansıyor” diye konuştu. Serkan Bal, bu yıl asgari ücrete ara zam uygulanması durumunda aidat rakamlarına da ara zam yapılacağını dile getirdi.
LÜKS SİTEDE 12 BİN TL
Lüks konut projelerinde rakamların ortalamanın çok üzerinde olduğunu belirten Serkan Bal, şu bilgileri paylaştı: “Beşiktaş’ta bilinirliği yüksek markalı projelerde ortalama 100 metrekare dairelerin aidatları 12 bin lira. Kullanım alanlarının 200 metrekarelere ulaşması durumunda ortalama aidat rakamlarının 15 bin lira civarında olduğunu, 250 metrekare ve üzerinde konutların 17 bin lira ve üzeri aidat rakamlarına ulaştığını söyleyebiliriz. Şişli’de bilinirliği yüksek markalı projelerde 100 metrekare dairelerin aidatlarının 9-10 bin lira bandında. Sarıyer, Üsküdar, Beykoz gibi lüks villa sitelerinde ortalama aidat rakamları 8 bin ile 12 bin lira aralığında değişiyor. Kadıköy Bağdat Caddesi’ne yakın rezidans projelerinde aidat rakamlarının ortalama 5-6 bin lira aralığında olduğunu görüyoruz.”
* Markalı konut projeleri, standart özelliklere sahip site projeleri ve tekil apartman daireleri dikkate alınarak hazırlanmıştır.
* Kaynak: Eva Gayrimenkul Değerleme
ANKARA VE İZMİR’DE 1.000 TL’Yİ AŞTI
Yapılan araştırmaya göre Ankara ve İzmir’de ortalama aidatlar bin lirayı aşıyor. Bu şehirlerdeki rakamları paylaşan Serkan Bal şunları söyledi: “Ankara’da Çankaya ilçesinde 100 metrekarelik daire başına ödenen ortalama aylık aidat tutarı 1.250 lira, Gölbaşı’nda 750 lira, Yenimahalle’de 550 lira, Etimesgut’ta 480 lira. Tekil konut binası olup apartman görevlisi bulunmayan, ortak alan giderleri az olan eski apartman binalarında ise aidat ortalaması 200 TL bandında. Markalı konut projelerinde 3 bin lira ile 4 bin lira arasında değişiyor. Lüks sitelerde tutarlar daha da artıyor. İzmir’de Karşıyaka’da ise 100 metrekarelik daire başına ödenen ortalama aylık aidat tutarı 1.150 lira, Bayraklı ve Bornova’da 1.000 lira olduğunu tespit edebiliyoruz. Eski apartman binalarında ise İzmir genelinde aidat ortalamasının 220 TL bandında olduğunu görüyoruz. Çeşme’de yazlık lüks sitelerde aidatlar 2 bin 500 TL ila 5 bin TL aralığında değişiyor.”
EV SAHİBİ VE KİRACILAR İÇİN ÖNEMLİ UYARILAR
– Ev alırken ya da kiralarken satış ve kira bedelinden sonra mutlaka aidatı da sorun. Beklentinizin çok üzerinde bir aidat, alım ya da kiralama kararınızı etkileyebilir. Yönetim planlarını okuyarak aidatların nasıl toplanacağını öğrenebilirsiniz. Henüz yeni başlayan bir projeden ev alıyorsanız bu defa ortak alanlara, peyzaja, kaç giriş kapısı olduğuna dikkat etmenizde fayda var. Çünkü bu alanların fazla olması aidatların yüksek olacağı anlamına gelir.
– Ev sahibiyseniz yapılan yönetim toplantılarına, genel kurullara mutlaka katılın. Böylece gider kalemlerini sorgulayabilirsiniz.
– Toplantıda alınan kararlara itiraz edebilirsiniz. Eğer bir usulsüzlük varsa, genel kurula katılmayanlar toplantı tarihinden sonra 6 ay, katılanlar 1 ay içinde Sulh Hukuk Mahkemesi’ne dava açabilir. Usulsüzlük yapıldığını düşünmüyor, ancak artış oranına itiraz etmek istiyorsanız, bu defa olağanüstü genel kurul talebinde bulunmalısınız. 1/3 malik bir araya gelip, tasarruf tedbirlerini masaya yatırabilir.
– Kiracıysanız her giderden sorumlu olmadığınızı bilmeniz önemli. Apartman ya da sitelerde giderler işletme bütçesi ve yatırım bütçesi olarak ikiye ayrılıyor. Sitede çalışanın maaşı, ortak alan faturalar gibi kullanımdan kaynaklı işletme kalemlerinden Kiracı sorumlu. Ancak demirbaş kalacak kalemler kiracıdan değil, ev Sahibinden istenmek zorunda. Mesela asansör tamamen değişecekse, binaya yalıtım yapılacaksa bunu mülk sahibi karşılar. Apartman görevlisinin maaşı kiracının sorumluluğunda olsa da tazminatını mülk sahibi öder.