Üzerinden iki yıl geçen 6 Şubat depremi ve kısa süre önce gerçekleşen Kartalkaya otel yangını, toplumda afet farkındalığının ne derece önemli olduğunu bir kez daha gösterirken bu alanda yapılan yenilikçi çalışmalara ihtiyacı da ortaya koyuyor. Bu kapsamda İTÜ ARI Teknokent’in kuluçka merkezi İTÜ Çekirdek’in bünyesinde faaliyet gösteren girişimler de geliştirdikleri teknolojilerle deprem ve yangına karşı önlem alınarak can kayıplarının yaşanmamasını hedefliyor. Geliştirilen her bir teknoloji, ülkemizde afetlerle mücadelenin baş aktörü olmaya aday.
Afetlerle sıklıkla karşı karşıya kalan ülkemizde son yaşanan 6 Şubat depremi ve Kartalkaya otel yangınından sonra daha sıkı önlemler almanın gerekliliği kavrandı. Türkiye’nin öncü teknokenti İTÜ ARI Teknokent ise teknoloji odaklı İTÜ Çekirdek girişimleriyle deprem ve yangınlara karşı teknolojik çözümlerini sunuyor. Girişimcilerin geliştirdiği 30’dan fazla teknoloji, afetlere karşı farkındalıkta yol gösterici olurken yaşanabilecek kayıpların önüne geçmeyi hedefliyor.Çoğunlukla online ve mobil olarak kullanılabilen uygulamalardan bazıları; yaşanabilecek afet öncesi uyarı verirken bazıları afet anında acil müdahale hizmeti sunuyor.
Milimetrik hassasiyetle anormallikleri tespit ederek afetleri uyarıyor: EyeOnBlue
SCP- Smart City &Partners tarafından geliştirilen EyeOnBlue çevresel riskleri ve afet tehditlerini erken tespit etmek için uzaktan algılama teknolojilerini ve yapay zekâ destekli veri analitiğini birleştirerek kullanıcılarına etkin ve hızlı karar alma süreçleri sunuyor. Derin teknoloji (deeptech) ve agentic AI (yapay zekâ ajanları) konseptlerini temel alarak, verileri milimetre hassasiyetinde analiz eden, anormallikleri tespit eden ve riskleri minimize etmek için otonom karar mekanizmaları sunan EyeOnBlue sayesinde kullanıcılar, gelişmiş uydu görüntüleme ve yapay zekâ destekli analiz sayesinde afet risklerini önceden belirleyerek kritik kararlarını hızlandırabiliyor. Bu kapsamda daha önce Çanakkale ve Tekirdağ’daki orman yangınlarını dört gün önceden tahmin ederek ilgili yetkilileri uyaran sistem, Ankara’da gerçekleşen yoğun yağışları analiz ederek meydana gelen sellerin aylar öncesinden tahminini sağladı.
Olası bir orman yangınını ilk dakikalarda tespit edip acil müdahale ediyor
Afetleri önleme ve erken müdahale konusunda bir İTÜ Çekirdek girişimi olan Kozalak, risk yönetiminin temelinde, gelişmiş yapay zekâ destekli tahminleme ve analiz sistemini kullanıyor. Orman yangınlarının erken tespiti için geliştirilen IoT ve yapay zekâ destekli bir çözüm olan Kozalak, ağaçlara zarar vermeden esnek kayışlarla monte edilen özel sensörler kullanıyor. Bu sensörler, 100 metrelik bir yarıçap içinde sıcaklık, nem, barometrik basınç ve gaz katmanlarını sürekli olarak ölçüyor. Yangınları ilk dakikalar içinde tespit edebilmesi ve böylece müdahale süresini kritik şekilde kısaltması ise Kozalak’ın IoT tabanlı mesh ağ sistemi üzerine kurulu teknik altyapısı sayesinde mümkün oluyor. Altyapı gerektirmeyen node-uydu iletişimi sayesinde yaklaşık 10 dakikada kurulum imkânı sunan sistem, 15 km’lik bir menzilde kesintisiz iletişim sağlayarak 5 yıla varan pil ömrü ile sürdürülebilir bir koruma sunuyor.
Endüstriyel tesislerin hava kalitesi ve güvenliği AirGuard’a emanet
Kozalak’ın kâğıt geri dönüşüm, tutkal, kereste, petrol, gaz ve kimya şirketleri gibi endüstriyel tesisler için geliştirdiğimiz açık alan yangın tespit ve hava kalitesi izleme çözümü olan AirGuard ise toksik, yanıcı ve patlayıcı gazları tespit ederek olası felaketleri önlemeye yardımcı oluyor. Her iki teknoloji de gerçek zamanlı veri analizi yaparak, yapay zekâ algoritmaları sayesinde risk tahminlemesi gerçekleştiriyor ve ilgili birimlere anında uyarı gönderiyor. Bu sayede hem doğal hem de endüstriyel afetlere karşı proaktif bir koruma sağlanmış oluyor.