Milyonlarca kiracının ve bir o kadar da ev sahibinin heyecan içinde beklediği 2019 kira artış oranı açıklandı. TÜİK 2019 kira artış oranlarını belirledi.
Türkiye İstatistik Kurumu TÜİK tarafından açıklanan oranlara göre Türkiye’de Aralık 2018 döneminde 12 aylık ÜFE oranı % 27,01 oldu.
2018-2019 Aralık Ocak ayı kira artışı zam oranı milyonlarca kiracı tarafından büyük bir merak ile bekleniyordu ve açıklandı. Türkiye İstatistik Kurumu TÜİK tarafından açıklanan oranlara göre Türkiye’de Aralık 2018 döneminde 12 aylık TÜFE oranı 16,33 oldu. Aralık 2018 dönemine ait TÜİK TEFE TÜFE rakamları açıklandı. Böylelikle 2019 kira zam oranı belirlendi. Peki, 2019 kira zam oranı Ocak ayı artışı kaç lira oldu? Kira zammında ÜFE’ye bakılıyor. Taraflar anlaşsa da zam bu sınırı aşamaz. Borçlar Kanunu’nun 344’üncü maddesinde konut için kira artışının, İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı Üretici Fiyat Endeksi’ne (ÜFE) göre yapılacağı belirtiliyor. ÜFE, her ay açıklanan enflasyonla karıştırılmamalı. En çok yanlış bu konuda yapılıyor. ‘ÜFE ve TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi) ortalaması alınacak’ diyene aldırmayın. Peki 2019 kira artış oranları nasıl hesaplanacak, Aralık Ocak kira zammı kaç oldu? 2019 Ocak ayı kira artış zam oranı ne oldu? Zamlı maaşlar! 2019 Ocak ayı kira artış oranı ne oldu? 2019 enflasyon rakamları nedir ? 2019 Ocak kira artış oranı ne kadar 2019 kira artış oranı ne oldu?
TÜİK ÜFE Aralık 2018 Ocak 2019 kira artış zam oranı
Türkiye İstatistik Kurumu TÜİK tarafından açıklanan oranlara göre Türkiye’de Aralık 2018 döneminde 12 aylık ÜFE oranı % 27,01 oldu. Açıklanan bu rakama göre ev sahipleri kiracılarına bu ay en fazla % 27,01 oranında zam yapacaklar. Yeni zam oranına göre Aralık ayı kira zam oranı hesaplaması şu şekilde yapılacak:
Konut Kirası: 1.000 Lira
TÜİK ÜFE Aralık 2018 Ocak 2019 Kira Artış Zam Oranı: % 27,01
Ocak Ayı Kira Artış Oranı Tutarı: 270,01 Lira
Ocak 2019 Kira Artış Oranı Dahil Yeni Zamlı Kira Tutarı: 1.270,01 Lira
Ocak 2019 TÜFE kira artışı zam oranı
Türkiye İstatistik Kurumu TÜİK tarafından açıklanan oranlara göre Türkiye’de Aralık 2018 döneminde 12 aylık TÜFE oranı 16,33 oldu. Açıklanan bu rakama göre ev sahipleri kiracılarına bu ay en fazla % 16,33 oranında zam yapacaklar. Yeni zam oranına göre Aralık ayı kira zam oranı hesaplaması şu şekilde yapılacak:
Konut Kirası: 1.000 Lira
TÜİK TÜFE Ocak 2019 Kira Artış Oranı: % 16,33
Ocak Ayı Kira Artış Oranı Tutarı: 163,30 Lira
Ocak Ayı Kira Artış Oranı Dahil Yeni Zamlı Kira Tutarı: 1.163,30 Lira
KİRA ZAMMI NASIL HESAPLANIR?
Yeni Ekonomi Programı’nda yer alan tedbirlerden biri gayrimenkulde kira artış oranını doğrudan etkiliyor. Ev sahipleri artık zamları üretici fiyatından değil, tüketici fiyatından yapabilecek. Program’ın ‘Enflasyon’ bölümünün ‘Politika ve Tedbirler’ başlığı altında, “Kira artış oranına dair üst sınır, döviz kuru ve emtia fiyatlarındaki gelişmelere duyarlılığı yüksek olan üretici fiyatları yerine tüketici fiyatlarına göre belirlenecektir” maddesi yer alıyor. Normal şartlarda 12 aylık ortalama Yurt İçi Üretici Fiyatı (Yİ-ÜFE) artış oranı ile belirlenen kira zammı üst rakamı yeni düzenleme yapılması ile birlikte TÜFE ile belirlenecek. Ağustos ayında 12 aylık ÜFE gerçekleşmesi yüzde 18,78, TÜFE gerçekleşmesi ise yüzde 12,61 olarak kaydedilmişti. Bu da oturduğu ev için bin lira kira ödeyen tüketicinin, zam zamanının ağustosa denk gelmesi durumunda eylülde 188 lira zamlı ödeme yapacağı anlamına geliyor. Şayet TÜFE oranından zam yapılsaydı bu rakam 126 lira olacaktı.
ÜFE’ye bakılıyor
Taraflar anlaşsa da zam bu sınırı aşamaz. Borçlar Kanunu’nun 344’üncü maddesinde konut için kira artışının, İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı Üretici Fiyat Endeksi’ne (ÜFE) göre yapılacağı belirtiliyor. ÜFE, her ay açıklanan enflasyonla karıştırılmamalı. En çok yanlış bu konuda yapılıyor. ‘ÜFE ve TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi) ortalaması alınacak’ diyene aldırmayın.
12 aylık ortalama alınacak
ÜFE’ye bakarken aylık veya yıllık orana değil, 12 aylık ortalamaya bakılacak. Bu rakam da dün yüzde 21.36 olarak açıklandı. Sözleşmesi bu ay bitecek olanlar yüzde 21.36’yla yenileyecek. 1000 liralık kira 1213 lira olacak. Yıllıkta ek maliyet 2556 lira. Bu tavan fiyat. Yeni Ekonomi Programı’nda (YEP), kira artışının ÜFE yerine TÜFE’ye endeksleneceği yer almıştı. TÜFE’ye göre kira artışı uygulaması başlamış olsaydı artış yüzde 13.75 oranında kalacaktı. Borçlar Kanunu’ndaki kira artış maddesinin uygulanması işyerleri için 2020 yılında yürürlüğe girecek.
Kira sözleşmesi ne zaman sona erer?
Kira sözleşmesinin imzalanmasıyla birlikte ev sahibi-kiracı ilişkisi borç-alacak ilişkisine dönüyor. Yani her iki tarafın da birtakım yükümlülükleri yerine getirmesi gerekiyor. Bu yükümlülüklerin neler olduğu, tarafların hangi haklara sahip olduğu da Türk Borçlar Kanunu’nda ele alınıyor.
Kira sözleşmesinin sona ermesi
Ev sahibi ile kiracı arasında bazı konularda anlaşma sağlanamıyor. Özellikle kira sözleşmesinin sona ermesi ve konutun tahliye edilmesi konusunda sıkıntı yaşanabiliyor. Türk Borçlar Kanunu’nda yer alan düzenleme ise tartışma yaşanan bu konuya açıklık getiriyor. 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 347’nci maddesinde kira sözleşmesinin ne zaman biteceği sorusu şöyle açıklanıyor: Konut ve çatılı işyeri kiralarında sözleşmenin sona ermesi
MADDE 347- Konut ve çatılı işyeri kiralarında kiracı, belirli süreli sözleşmelerin süresinin bitiminden en az on beş gün önce bildirimde bulunmadıkça, sözleşme aynı koşullarla bir yıl için uzatılmış sayılır. Kiraya veren, sözleşme süresinin bitimine dayanarak sözleşmeyi sona erdiremez. Ancak, on yıllık uzama süresi sonunda kiraya veren, bu süreyi izleyen her uzama yılının bitiminden en az üç ay önce bildirimde bulunmak koşuluyla, herhangi bir sebep göstermeksizin sözleşmeye son verebilir.
Belirsiz süreli kira sözleşmelerinde, kiracı her zaman, kiraya veren ise kiranın başlangıcından on yıl geçtikten sonra, genel hükümlere göre fesih bildirimiyle sözleşmeyi sona erdirebilirler.
Genel hükümlere göre fesih hakkının kullanılabileceği durumlarda, kiraya veren veya kiracı sözleşmeyi sona erdirebilir.
Ev kirası zammında kurnazlığa dikkat!
Doğan, “Ekim-kasım ayları kira kontratlarının yoğun şekilde yenilendiği dönem. Borçlar Kanunu’nda yer alan düzenlemeye göre kira artışlarında Yİ-ÜFE dikkate alınıyor. Ancak gerek ÜFE’nin, gerekse Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE) birden fazla hesaplanma yöntemi var” dedi.
12 aylık ortalamaya göre
Doğan, şöyle konuştu: Yargıtay’ın verdiği karara göre yıllık kira artışları ÜFE’nin on iki aylık ortalamalarına göre hesaplanır yani yıllık bazda artış oranına göre değil. Yİ-ÜFE eylülde aylık bazda yüzde 10.88, yıllık bazda ise yüzde 46.15 artış gösterdi.
Hukuki yollara başvurun
Doğan, şöyle devam etti: Yargıtay içtihadına göre ekimde yıllık kira artışı en fazla yüzde 46.15 değil yüzde 21.36 olabilir. Tüketicilerimiz yüzde 21.6’nın üzerinde veya Yİ-ÜFE’nin yıllık bazdaki artışı olan yüzde 46.15 gibi bir artışla karşılaştığında Yargıtay’ın kararını emsal göstererek hukuki yollara başvurabilir.
Kira artışını kim belirler?
Ev ve işyerini kiraya veren mal sahipleri, kiracıları ile yaptığı sözleşmenin yenilenmesi halinde kira bedeline zam yapma hakkına da sahip oluyor. Peki, kira artışını kim belirler? Ev ve işyerini kiraya veren mal sahipleri, kiracıları ile yaptığı sözleşmenin yenilenmesi halinde kira bedeline zam yapma hakkına da sahip oluyor. Kira sözleşmesi, taraflardan herhangi bir fesih bildiriminin gelmemesi halinde otomatik olarak senelik yenilenmiş oluyor.
Peki, yenilenen kiralamalarda kira artışı nasıl yapılır? Kira artışını kim belirler?
Kira artışı, Borçlar Kanunu kapsamında yer alan hükümlere göre yapılıyor. Kanunen tarafların yenilenen kira dönemlerinde uygulanacak kira bedeline ilişkin anlaşmaları, bir önceki kira yılında üretici fiyat endeksindeki artış oranını geçmemek koşuluyla geçerli oluyor. Bu kural, meskenlerde geçerli oluyor. İşyeri sahipleri kanunda yapılan bir değişiklik ile 2020 yılına kadar istediği oranda zam yapabiliyor. Ancak öncelik sözleşmede belirtilen oranda oluyor. Eğer sözleşmede herhangi bir oran belirtilmemiş ise mal sahibi kiracısına dilediği oranda artış yapabiliyor.